ریخت‌شناسی پراپ و حکایات الهی‌نامه عطار

Authors

  • امیراسماعیل آذر دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
  • فرحناز حسینی پناه دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
Abstract:

روایت­شناسی، رویکردی نوین و ساختارگرا در مطالعه ادبیات است و باید ولادیمیر پراپ، مردم‌شناس روس را آغازگر این روایت­شناسی نوین دانست. وی درشکل­شناسیقصه‌هایپریان، کارکردها"خویش‌کاری­ها"راعناصرثابت قصه‌ها می‌داند و بر اساس آن‌ها، فرم قصه‌ها را تعیین می‌کند. در سال‌های اخیر "ریخت‌شناسیِ" آثار ادب فارسی مورد توجه پژوهش­گران قرار گرفته است؛ از جمله آثار شاخص ادبیاتِ کهن فارسی که قابلیت ریخت‌شناسی را دارد، "الهی‌نامه عطار" نیشابوری است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، چرایی و چگونگی ساختار روایی در حکایات الهی‌نامه عطار نیشابوری (پانزده حکایت)، براساس الگوی ولادیمیرپراپموردمطالعه، تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفته است. مهم‌ترین داده‌های آماری، "خویش‌کاری"، صحنه آغازین، پایانی و شخصیت‌های حکایات است. نتایج این جستار، اثبات می‌کند که؛ صحنه آغازین در فضاسازیِ حکایات مؤثر است و خویش‌کاری­های کمبود و مصیبت بیش از سایر عناصر، ایفای نقش می‌نمایند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی کارکردهای نظریة پراپ در حکایات اسرارالتوحید

کتاب اسرارالتوحید برمبنای آموزش سلوک عارفانه و به شیوة قصه‌گویی تصنیف شده است. محمد بن منور، تعالیم عرفانیِ شیخ ابوسعید را با بیان کردن آن در قالب حکایات موثر و دلنشین برای مخاطبان خویش، جذاب و قابل فهم کرده است. ریخت‌شناسی عبارت است از توصیف قصه براساس اجزای تشکیل‌دهندة آن و مناسبات این اجزا با هم و با مجموعِ اثر روایی. مهم‌ترین عنصر مورد بررسی در ریخت‌‌شناسی، یافتن کارکردهای ثابت داستان است. هد...

full text

ویژگی‌های حکایات موسیقایی در آثار عطار نیشابوری

حکایات موسیقایی در آثار عطار، حکایاتی است که بافت و ساختاری موسیقایی دارند و برای طرح و درک مبانی و مفاهیم عرفانی، امکانی مهم به شمار می‌روند. بررسی تعامل عرفان و موسیقی از منظر منظومه‌های عطار و نیز تذکرة‌الاولیاء، فضا و دیدگاه‌های موسیقایی عطار را نیز مشخص می‌کند. در منظومه‌ها و تذکرة‌الاولیاء عطار، 19 حکایت موسیقایی ذکر شده که در این میان، الهی‌نامه با 9 حکایت موسیقایی بیشترین بسامد را به خو...

full text

بررسی بینامتنی حکایات مشترک تذکرة‌الاولیا و منطق‌الطیر عطار نیشابوری

عطار نیشابوری، شاعر و مؤلفی است که با قرارگرفتن در دوره­ای بین عصر سنایی و روزگار مولوی، حلقۀ اتصال آغاز و اوج مسیر عارفانۀ شعر فارسی شده است. در آثار عطار باتوجه­به آشنایی او به داستان­پردازی و استفاده از حکایات گوناگون، مشابهت­های مضمونی با یکدیگر دیده می­شود. در این پژوهش حکایات مشترک تذکرة‌الاولیا و مثنوی منطق­الطیر بررسی و برای دریافت نحوۀ ارتباط و مناسبات آنها با یکدیگر، از مباحث بینامتنی...

full text

جایگاه گونه‌های تمثیل در حکایات تمثیلی مصیبت‌نامه عطار

قهرمان مصیبت­نامه «سالک فکرت» است که به دنبال شناخت حقیقت است. آنچه در مصیبت نامه نشان داده شده تلاش روح و فکر آدمی در جهت پی بردن به حقیقت و کنه معنی وجودی خداست که آن را در خود می‌یابد. در لابه لای این حکایات تمثیلی مواردی نغز از تشبیه، تمثیل، مثل، استعاره تمثیلیه و اسلوب و معادله به چشم می‌خورد. در این تحقیق محققان در پی یافتن آنند که عطار در مصیبت نامه چگونه از تمثیل بهره برده و از چه انواع...

full text

سنجش حکایات مشابه مولوی با مثنوی های عطار

بی تردید یکی از سرچثمه های زلال مولانا در بیان حکایات مثنوی معنوی، مثنوی های عطار است، به حدی که ازمجموح ٧٩٠ حکایت در شش دفتر مثنوی ٤٢ حکایت درمثنویهای عطار (مصیبت نامه، الهی نامه، منطق الطیر، اسرار نامه) آمده است، که  بیانگر توجه مولانا به آثار عطاراست. ظاهرا مولوی مثنوی را به خواهثی حسام الدین چپلی و به تقلید از حدیقه نوشته است هرچند مولوی برای سنائی ارزش فوق العاده ای قائل بوده است و چندیئ ب...

full text

نقد زیبایی‏ شناسانه ساختار حکایات بوستان با تکیه بر نظریه‌های تودوروف و پراپ

ژرف‏ساخت حکایات بوستان خصوصاً حکایات تمثیلی ارتباط مستقیمی با زیبایی فکری اثر دارد. به همین دلیل بر آن شدیم تا زیبایی فکری پدیدآور را که سبب تأثیر‏گذاری و عمق بخشیدن به اثر می‏گردد با توجه به نظریه‏های ساختارگرایان برجسته‏ای چون تزوتان تودوروف و پراپ  تحلیل کنیم و از خلال ساختار و با توجه به نظریه‏های تودوروف و پراپ میزان انسجام فکری و پیچیدگی حکایات تمثیلی بوستان سعدی را واکاوی کرده و زیبایی فک...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 31

pages  55- 74

publication date 2018-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023